Między morzem śródziemnomorskim i Pirenejami, w północno–wschodniej części Katalonii znajdziemy piękny region winiarski Empordà. Jest to region pełen kontrastów, słynący z silnego wiatru Tramuntana, bliskości Costa Brava oraz posiadający bogatą ofertę gastronomiczną i kulturalną. Tutaj tworzył swoje dzieła Salvador Dali a w słynnej restauracji El Buli, Ferran Adrià otworzyła nasze zmysły na nowe doznania kulinarne. Obecnie w Celler Can Roca(3 gwizadki Michellin), bracia Roca są ambasadorami innowacyjnych technik kulinarnych i lokalnych smaków, które wielokrotnie łączą z winem pochodzącym właśnie z apelacji Empordà.
Empordà to niezwykłe widoki na dzikie wybrzeże Costa Brava, pola uprawne z Pirenejami w tle, urokliwe miasteczka pełne historii oraz cudowni ludzie, którzy sprawiają, że każdy poczuje się jak w domu. Region zajmuje się uprawą i produkcją wina już od czasu kolonizacji przez Greków. Tak jak większość katalońskich regionów winiarskich największy rozwój regionu miał miejsce na przełomie XVIII i XIX wieku. Niestety już na początku XIX wieku filoksera zaatakowała w miejscowości Rabós, gdzie rozprzestrzeniła się na pozostałe tereny Empordà i zniszczyła uprawy. Było to pierwsze miejsce w Katalonii gdzie zaatakowała filoksera wbrew nadzieji, że Pireneje uchronią Hiszpanię przed plagą. Region już nigdy nie powrócił do lat świetności a obecne uprawy stanowią jedynie niewielki procent wcześniejszych terenów. Przed filokserą powierzchnia upraw w Empordà wynosiła 30.000 Ha a obecnie jedynie 3.000 Ha. Warto wspomnieć, że aktualna powierzchnia upraw w całej Katalonii wynosi jedynie 60.000 Ha. Ogromny wpływ na odbudowę tradycji winiarskiej regionu miały Spółdzielnie, czyli Cooperativas. Jedną z pierwszych była Cooperativa w miejscowości Espolla powstała w 1931 roku, która zrzeszała winiarzy w celu wspólnej produkcji wina. Kolejnym bardzo ważnym impulsem były inicjatywy, które dzięki prywatnym inwestycjom i pasji pozwoliły na utworzenie nowych winnic. Jednym z takich projektów jest historia Josepa z La Vinyeta, którą warto poznać oraz jego niezwykłe winna w pełni oddające charakter regionu.
Obecnie w Empordà zarejestrowanych jest ponad 50 winnic. Większość produkcji jest ekologicznych, ale również pojawiają się wina naturalne oraz biodynamiczne. Dbałość o lokalne szczepy oraz innowacyjne rozwiązania w zakresie produkcji sprawiają, że wina z tego regionu stanowią niezwykłą podróż dla naszych zmysłów.
Region rozciąga się od morza (Baix Empordà 10% upraw), aż w stronę Pirenejów gdzie znajdziemy uprawy na wysokości około 260 m n.p.m. (Alt Empordà 90% upraw). Klimat jest sprzyjający uprawie winorośli. Łagodne zimy z gorącym latem i delikatną bryzą morską wpływają bardzo dobrze, na jakość oraz dobry stan winnicy. Gleby, które dominują w regionie, mają teksturę piaszczystą i są ubogie w materię organiczną. Stanowią idealne podłoże do produkcji win wysokiej jakości.
Gama produkowanych win jest bardzo szeroka. Od lekkich i delikatnie kwasowych win białych poprzez dobrze zbudowane wina czerwone, kończąc na uzależniających winach słodkich. Winiarze z Empordà głównie tworzą wina na bazie lokalnych szczepów takich jak Samsó (Carinyena) oraz Lledoner (Garnatxa). Rada regulująca uprawy w apelacji (Consejo regulador de la D.O. Empordà) zezwoliła również na uprawy bardziej standardowych szczepów takich jak Ull de llebre (Tempranillo), Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah. Czerwone wina są harmonijne, dobrze zbudowane z dominacją nut owoców oraz ziół. Cechuje je aromatyczność, świeżość oraz dość wysoka kwasowość wynikająca z położenia regionu oraz wspomnianego wiatru tramuntana, który delikatnie “schładza” grona podczas upalnego lata. Większość win czerwonych poddaje się starzeniu w beczkach (criaza) w okresie od 4 do 12 miesięcy. Coraz częściej pojawiają się młode wina bez starzenia w beczce, które są lżejsze oraz idealnie nadają się do szybszej konsumpcji. W regionie coraz popularniejsze stają się również wina naturalne, które stanowią nową tendencję na lokalnym rynku. Odnośnie białych gron króluje lokalny Lledoner blanc i roig (Garnatxa blanca i roja) oraz Macabeu. Znajdziemy również niewielkie uprawy Moscatell czy tradycyjnego Xarel·lo. Koniecznie warto spróbować win słodkich naturalnych na bazie Lledoner Roig.
Białe wina tworzone są prawie wyłącznie na bazie gron lokalnych i w większości przypadków są jednoodmianowe. Charakteryzują się świeżością, intensywnym aromatem oraz świetną kwasowością wpływająca na ich wysoką jakość. Obecnie coraz częściej pojawiają się wina fermentowane w beczkach lub dojrzewające nad osadem. Lledoner blanc i roig daje wiele możliwości do eksperymentowania i tworzenia niezwykłych aromatów. Tak jak wspomniałam wcześniej Empordà jest wszechstronnym regionem, jeśli chodzi o techniki produkcji. Lokalni winiarze fermentują wino zarówno w dawnych kadziach cementowych tak jak w Cooperativa de Espolla, jak i przy użyciu różnego rodzaju beczek czy amfor. Ta kombinacja pozwala nam odkryć jedne z ciekawszych win Katalonii oraz region, który nieustannie się rozwija, aby zaistnieć na mapie światowego winiarstwa. Empordà słynie również z unikalnego i wyjątkowego wina słodkiego tworzonego metodą tradycyjna na bazie szczepu Lledoner Blanc i Roig (Garnatxa). Niezwykle skoncentrowane aromaty dojrzałych gron, słodkie i aromatyczne o lekko oleistej konsystencji stanowią cudowne doznanie dla naszego podniebienia. Wino dojrzewa w systemie solera, czyli w specjalnie ułożonych beczkach. Co jakiś czas nowsze roczniki są przelewane do starszych według kolejności położenia beczek z góry do dołu. Do wyrobu niniejszych win, lokalnie nazywanych Garnatxa de Empordà, używa się dojrzałych gron a fermentację przerywa się poprzez dodanie alkoholu w celu zachowania wysokiego poziomu cukry resztkowego. Takie wino dojrzewa przez kilka lat i ulega procesowi utlenienia. Pomimo wieloletniego procesu, dobrej jakości wina zachowują świetna kwasowość i charakteryzują się pięknym kolorem.
Emporda, co roku prezentuje wina na bardzo dobrym poziome, zaskakując nowinkami i ciekawymi aromatami. Jest to również region słynący z oliwy, która bardzo często można nabyć w winnicy lub cooperativie. Zdecydowanie jednym z lepszych połączeń jest pa amb tomaquet, czyli chleb z roztartym pomidorem i polany oliwą z lokalnych oliwek argudell w towarzystwie wina z gron garnatxa. Pozostaje tylko cieszyć się pięknym krajobrazem i ciszą Empordà ( oczywiście jeśli nie wieje Tramuntana ;)).